Een rondreis door Mongolië: snoep, gedroogde kaas en wodka

UAZ- busje
Tot mijn grote vreugde werden veel van mijn verwachtingen waarheid. Wat een topreis hebben we gemaakt. Ik sta al te juichen als ik bij vertrek uit de hoofdstad zie dat we met een zeer ouderwets ogend Russisch UAZ –busje op pad gaan. Navraag bij de chauffeur wijst uit dat het busje slechts enkele jaren oud is. Deze 4WD minivan is ideaal voor een toer door het uitgestrekte land (bijna 40 maal Nederland) met maar heel weinig asfalt. Ze rijden wat bonkig en er zit het minimum aan elektronica in. Krijg je panne dan is het vaak binnen tien minuten gefixt! Handig wanneer een garage niet om de hoek is. Dat je op pad gaat met een privé chauffeur en gids is echt noodzakelijk. Ik zou niet weten hoe je anders ooit de weg vindt. Er zijn alleen maar jeeptracks, soms meerdere naast elkaar en af en toe buigt er één af. Dat kán de afslag zijn die je moet hebben om bij de plaats van bestemming te komen. Geen idee hoe je dat zou moeten weten. Gelukkig onze gids wel.     

Slapen in een ger
Het hotel in Ulaanbaatar is comfortabel. Ik geniet van de douche op de kamer, voordat we de stad en de luxe verlaten. Verder slapen we in gerkampen. Ger is het Mongoolse woord voor joert, de ronde tent die de nomaden gebruiken. Deze zijn geheel demontabel, omdat de veehouders zich een aantal maal per jaar verplaatsen naar geschiktere weidegronden. Een gerkamp is voor de toeristen. Ze zijn geweldig om te verblijven. Bijvoorbeeld in Gurvanbulag hadden we een knusse ger. Gewoon met opgemaakte bedden, een tafel en krukjes. In het midden van het tentdak is een opening waar de kachelpijp doorheen kan. Ik was er in de zomer en de kachels waren niet nodig. Wij konden het gat bedienen, door van buiten de flap eroverheen te trekken of juist eraf, voor licht en lucht. Er was ook een ger met wastafels en douches. Voor de toiletten moest je een eindje lopen. Gurvanbulag is een ecokamp, dus alles op zonne-energie. Toch was er stroom en een lampje in de ger. Een heerlijk ‘thuis’. 

Op bezoek
Een aantal keer werden we uitgenodigd bij een nomadenfamilie. Soms regelde de gids het en soms was het bezoek spontaan. Er bleken talloze tradities en regels te zijn, waarvan ik er ongetwijfeld een aantal geschonden heb, maar dat maakten de ontmoetingen niet minder hartelijk. Zo zitten de mannen links en de vrouwen rechts. Of was het nou andersom? Als bezoeker loop je ook niet tussen de twee steunpilaren van de ger door. In ieder geval krijg je als gast van alles aangeboden. Allereerst de grote schaal met koek en snoep. Ik leerde snel dat die stukken lichtbruine borstplaat eigenlijk keiharde gedroogde kaas waren. De volgende keer koos ik het verpakte snoepje. Daarna gaat de kom licht zoute melkthee rond. Iedereen neemt een slokje en geeft de kom door. Dan yoghurt of kamelenmelk; net wat voor vee de nomaden houden. Snuiftabak komt tevoorschijn uit een prachtig geborduurd zakje. Het zit in een stenen flesje met versierde dop. Om de beurt ruiken we even. Dan pakt de heer des huizes een sleutel en opent het kastje waar de fles wodka in staat. Vervolgens krijg je het kommetje wodka aangereikt. Je neemt een nipje of drinkt het leeg, afhankelijk van de grootte van het kommetje, de kwaliteit van de wodka, het uur van de dag en je gemoed. Met een dankbare lach geef ik het weer terug aan het hoofd van de familie. Natuurlijk wordt het weer gevuld en krijgt iedereen het nog een keer aangeboden. Ondertussen praat je met elkaar, wat altijd beter gaat dan je zou verwachten gezien de taalbarrière. De Mongolen zijn gelukkig net zo nieuwsgierig naar ons als andersom, zodat aardig wat vragen beantwoord worden.

Vakantie en bezienswaardigheden
Ik heb me wel verwonderd hoe de nomaden wonen in hun ger. Soms bij een dorp, maar soms echt ver van alles en iedereen verwijderd. De nomaden moeten wel zelfvoorzienend zijn en alle rituelen ten aanzien van gastvrijheid zijn vanzelfsprekend. Natuurlijk wordt elke reiziger gastvrij onthaald. Als het nodig is wordt ook een slaapplaats geboden. Hoe kun je anders hier met elkaar overleven?
Doordat de wegen slecht zijn merk je extra goed hoe groot het land is. Ik heb zitten watertanden als ik naar de eindeloosheid keek. Zoveel ruimte! Af en toe een kudde kamelen, paarden of schapen en geiten. Ik heb gazelles zien grazen en rennen. Dan stapt er een kind te paard voorbij of een man op een motor. Waar naartoe? Waar vandaan? Het land buiten Ulaanbaatar is vooral leeg. Tegenwoordig kom je sporadisch een boeddhistisch klooster tegen. In de Sovjettijd zijn ze bijna allemaal afgebroken, maar inmiddels deels weer in ere hersteld. Ook zijn er mooie berggebieden en kloven, waar je fijn kunt wandelen. Wat mijn vakantiegevoel nog extra bevorderde was dat we meestal geen telefonisch bereik hadden. Ook wifi was er vrijwel nooit. Voor noodgevallen kun je op de gids terugvallen natuurlijk. Dat is voor mij het echte reizen. Je bent in het hier en nu, in een ander land met andere gewoonten en mogelijkheden.

Nadaam
Tot slot hadden we geluk dat we Mongolië in de zomer bezochten terwijl er festivals waren. In Ulaanbaatar maakten we het Nadaam festival mee. Buiten de hoofdstad zijn er op verschillende plaatsen op andere data soortgelijke festivals op kleinere schaal. Er zijn paardenraces en wedstrijden worstelen en boogschieten. Daar omheen is vooral veel vertier met kraampjes met eten, spelletjes en familie en bekeneden die eens lekker bijkletsen. Iedereen trekt zijn mooiste kleren aan en paradeert te paard of te voet rond. In mijn beleving bestond een deel van het festival ook uit wachten. Toen heb ik geobserveerd dat de Mongolen zeer geduldige mensen zijn. Natuurlijk kon ik de tijd wel goed benutten door heel veel foto’s te nemen. Wat een mooie mensen! Ik wil nu al weer terug. Nog meer bijzondere delen van Mongolië bezoeken..